Lúc đêm đã về khuya, hành giả thường hay miên man suy nghĩ về phương thức mà di huấn của Đức Thế Tôn từ mấy thiên niên kỷ trước, trải qua biết bao biến cố lịch sử, mà đến nay vẫn giữ được sự thuần khiết để hậu thế tiếp cận. Đôi khi chúng ta thường lầm tưởng "Kho Tàng Pháp Bảo" phải là một thực thể đồ sộ, tương tự như một viện lưu trữ vĩ đại chứa đựng vô số thư tịch cổ hoặc các hệ thống dữ liệu số hóa tân tiến. Tuy nhiên, thực tế tôi lại thấy nó tương đồng với một chiếc mỏ neo tâm linh. Một yếu tố giúp bảo vệ tâm hồn khỏi sự lôi kéo theo mấy cái trào lưu hay những cách giải thích "tiện lợi" của thời đại bây giờ.
Hành giả tự vấn, nếu giả sử không tồn tại kho tàng kinh điển ấy —thiếu hụt Tam Tạng Pāḷi và những bản Chú giải, Phụ chú giải vốn được chư tiền bối tận tụy duy trì— thì có lẽ Phật giáo ngày nay đã trở thành một dạng triết học tâm linh hỗn tạp. Xã hội thường có khuynh hướng làm cho giáo luật trở nên "thoải mái" hơn, phù hợp với lối sống nhanh bây giờ, song chính sự "đơn giản hóa" cực đoan đó có lúc lại tiêu diệt cái hồn thực sự của Chánh Pháp. Tôi tin rằng Chánh Pháp sẽ không biến mất một cách đột ngột. Giá trị của nó cứ thế mờ nhạt và loãng dần theo từng bước tiến của thời gian, cho tới khi con người chẳng còn ý niệm gì về mục tiêu giải thoát nguyên bản.
Lúc đọc qua các tạng kinh, tôi thấy có chút lo lắng về bổn phận "gìn giữ" giáo pháp. Vấn đề không nằm ở việc bảo quản sách vở khỏi hư hại hay bụi bặm, mà là giữ cho cái chuẩn mực ấy nó còn sống trong chính mình. Pháp Bảo thực chất là một cây thước đo mực thước. Mỗi khi gặp phải một ý kiến mới hoặc cách hành trì "lạ lẫm", hành giả luôn có chuẩn mực để đối chiếu. Nếu không có bộ chuẩn ấy, mình dễ bị dắt mũi bởi cảm xúc cá more info nhân hay những trải nghiệm nhất thời lắm. Nếu tu theo cảm hứng tùy tiện thì sớm hay muộn cũng sẽ bị lạc lối, đó là bài học mà tôi đã từng phải trả giá không ít lần.
Thật đặc biệt khi biết rằng kho tàng Pháp Bảo này không chỉ dành riêng cho chư Tăng. Mình là người cư sĩ, đôi khi cũng thấy mình có một phần trách nhiệm trong đó. Trách nhiệm ở đây không có nghĩa là đi giáo hóa cho bất kỳ ai, mà là học cho đúng, hiểu cho kỹ để không làm sai lệch cái bản chất vốn có. Dường như khi không được đem ra sử dụng, Pháp Bảo chỉ là một mớ giấy mực im lìm, là những dòng chữ nằm yên trên mặt giấy. Chỉ khi ta dùng Pháp bảo làm gương soi cho thân nghiệp và khẩu nghiệp hay những lúc tâm mình nổi sóng, thì lúc đó Pháp Bảo mới thực sự "vận hành".
Chiêm nghiệm về quá trình các bậc tiền bối kiên trì đọc tụng, chép kinh bằng tay, và xác minh từng từ ngữ một để kế thừa, tôi tự nhận thấy mình còn nhiều lười biếng. Chúng ta đang sống trong thời đại mà mọi thứ đều sẵn có qua một cái chạm trên màn hình điện thoại, nhưng cái sự "có sẵn" đó đôi khi lại làm mình hời hợt. Việc bảo vệ Chánh Pháp dường như rất lớn lao, nhưng có lẽ nó bắt nguồn từ hành động đơn giản: chịu khó ngồi xuống, đọc một đoạn giáo lý thật chậm rãi, rồi tự nhìn lại xem mình có đang hành trì đúng không. Chẳng cần gì hào nhoáng, chỉ cần sự thành thật với chính mình là đủ rồi.
Ngoài trời im ắng quá, chắc cũng đến lúc mình nên khép lại mấy suy nghĩ này. Pháp vốn dĩ vẫn ở đó, không thay đổi, chỉ là do chúng ta mải mê tìm kiếm những điều xa vời mà bỏ quên nền tảng thiết thực ngay tại đây. Có lẽ cái sự im lặng này mới là lúc Pháp dễ thấm vào lòng nhất.